سردیس فردوسی، ساخته‌ی افشین اسفندیاری۱، چین
۱ بهمن، به روایتی زادروز فردوسی شاعر بلندآوازه‌ی پارسی و حماسه‌سرای ایرانی است. فردوسی در بازه‌ی زمانی ۳۲۹ هجری قمری – ۴۱۶ هجری قمری در طوس خراسان بزرگ زندگی می‌کرد. بزرگ‌ترین اثر فردوسی که شهرت جهانی دارد و بزرگ‌ترین منظومه‌ی حماسی اسطوره‌ای ایران، شاهنامه است. پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایه‌ی شاهنامه‌ی ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند. اگرچه آثار دیگری هم به او نسبت داده شده (مانند زلیخا و یوسف)، اما مانند این آثار دیگر، برخی از پژوهشگران در بعضی از ابیات شاهنامه نیز شبهه آورده‌اند.
فردوسی دهقان بود و در خانواده‌ای توانمند به دنیا آمده بود. آغاز نوجوانی و جوانی او در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان بود. زمانی که شاهان سامانی با پشتیبانی از گسترش زبان فارسی، فرصتی برای پرورش زبان و ادبیات پارسی فراهم آورده بودند. فردوسی با بهره‌گیری از آن فرصت تاریخی و منابع ادبیات پارسی، توانست ذهن شاهکار خود را در شاهنامه به نظم درآورد.
در «پیشگفتار بایسنقری» نام فردوسی با «حکیم» همراه است، که از دید برخی اشاره به حکمت خسروانی دارد. از شاهنامه و داستان‌های آن و بررسی تاریخی سرزمین ایران، می‌توان دریافت که فردوسی با آیین‌های ایران باستان مانند زروانی، مهرپرستی و مزدیسنا آشنا بوده و توانسته میان آنها و ایران پیش از اسلام، و عصر خود ارتباط برقرار سازد.
فردوسی نه تنها از جنبه‌ی شعری و ادبی، که با نگاهی دانش‌گستر و خردمندانه، تلاش کرده است که جدا از روایت تاریخی حماسی اسطوره‌ای از سرزمین ایران، رویکردی خردمندانه را نیز ترویج دهد.
شاید ما ایرانی‌ها و پارسی زبان‌ها امروزه بیش از هر چیز به سپاسگزار تلاش فردوسی برای زنده نگه داشتن زبان و ادبیات پارسی باشیم، اما فراتر از آن، می‌توان از گذر شاهنامه، خردورزی و آشنایی با بخشی از تاریخ سرزمین ایران و تجربه‌های آن را فرا گرفت.
در شبکه‌های اجتماعی به ما بپیوند.
کانال تلگرام: @gabbehteam1
۱. افشین اسفندیاری
افشین اسفندیاری، عضو هیات امنای بنیاد فردوسی، هنرمند تندیس‌ساز ایرانی و سازنده‌ی سه تندیس از فردوسی و دو تندیس از خیام و رودکی
